„Mi stvarno ne pokušavamo da stvorimo spektakularne objekte. Tačno je da često radimo u mono-materijalima, kako bismo podvukli značaj trodimenzionalnog aspekta prostora, učinili ih jasnim i jednostavnim, radili sa svjetlošću na vrlo čist način. Javna arhitektura često mora biti reprezentativna. Ova uloga nam omogućava da organizujemo mjesto, kreiramo referentnu tačku, nešto što ljudi mogu identifikovati kao dio svog grada. A, takva djela često moraju biti impozantna. Ne bi trebalo da izbjegavaju monumentalnost. Ne možete projektovati auditorijum kao da je to kuća.“
Barozzi Veiga je arhitektonski biro sa sjedištem u Madridu posvećen arhitekturi i urbanizmu, koji su 2004. u Barseloni osnovali Fabrizio Barozzi i Alberto Veiga.
Fabrizio Barozzi (1976. Rovereto, Italija) studirao je arhitekturu na Istituto Universitario di Architettura di Venezia, a završio je akademske studije na Escuela Tecnica Superior de Arkuitectura de Sevilla i na Ecole d’Architecture de Paris La Villette.
Od početka karijere održavao je ravnotežu između profesionalne aktivnosti i akademskog angažmana. Između 2007. i 2009. godine bio je profesor na Međunarodnom katalonskom univerzitetu u Barseloni, a 2009. godine bio je profesor na Univerzitetu u Đironi. Takođe je bio gostujući profesor na Istituto Universitario di Architettura di Venezia između 2013. i 2015. godine, a 2016. godine počeo je da predaje na MIT Massachusetts Institute of Technologi, gdje će ponovo predavati kao gostujući profesor.
Fundamentalni aspekt lokacije objekta Headquarter for the D.O. Ribera del Duero je kontekst. Objekat se nalazi u pograničnom području pored starih zidina gradića Roa de Duero - između vještačkog okruženja i prirode, između grada i pejzaža. U zgradi su smještene kancelarije, recepcije i mali auditorijum. Svi se ovi prostori vrte oko pojma javni prostor.
Alberto Veiga (1973. Santiago de Compostela, Španija) studirao je arhitekturu na Escuela Tecnica Superior de Arkuitectura de Navarra.
Između 2007. i 2010. bio je profesor na Međunarodnom katalonskom univerzitetu u Barseloni, a 2014. bio je gostujući profesor na Istituto Universitario di Architettura di Venezia.
Predavao je i širom svijeta, u školama arhitekture u Španiji, Italiji, Portugalu, Švajcarskoj, Holandiji, Velikoj Britaniji, Čileu i Sjedinjenim Državama.
Biro Barozzi Veiga je internacionalan, sa oko 25 ljudi iz različitih zemalja, koji rade u stanu iz XIX vijeka u centru Barselone. Većina saradnika u praksi je narasla profesionalno i to im omogućava snažno iskustvo rada u kolaboraciji. Uske specijalizacije i vještine svih zaposlenih omogućavaju birou da ima širok spektar projekata na kojima rade, što kao glavni cilj garantuje izuzetan kvalitet projekta.
Javne zgrade su najčešći projekti koje biro radi. Obično su to objekti međunarodnog karaktera, materijalizovani tako da poboljšavaju doživljaj mjesta sa izvjesnom senzibilnošću i strogošću.
Fundamentalni aspekt lokacije objekta Headquarter for the D.O. Ribera del Duero je kontekst. Objekat se nalazi u pograničnom području pored starih zidina gradića Roa de Duero - između vještačkog okruženja i prirode, između grada i pejzaža. U zgradi su smještene kancelarije, recepcije i mali auditorijum. Svi se ovi prostori vrte oko pojma javni prostor.
Što se tiče gradskog jezgra, objekat je pažljivo uklopljen, sa malim volumenom, projektovan tako da poštuje i rekomponuje gradsko tkivo modelovanjem volumena čija je premisa izgradnja javnog trga. Što se tiče pejzaža tu je promjena razmjere i stava predstavljena kulom. Ovaj arhetipski arhitektonski element, koji je povezan sa sjećanjem na mjesto, uspostavlja monumentalni odnos sa Kastilskom visoravni.
Objekat Auditorium and Congress Center je dom pozorišta i koncerata u gradu Aguilas, na jugu Španije. Smještena na rivi, zgrada ima velike lođe koje su značajno uvučene u odnosu na fasade. Dva velika pravougaona prozora na južnoj fasadi pružaju pogled na more iz centralnog predvorja i stepenišnog prostora.
Blokovi lokalnog kamena materijalizuju ovaj objekat kao i okolne zgrade, predstavljajući ga kao masivan element koji ojačava ideju anti-moderne zgrade koja je, daleko od ograničenog trajanja, konstruisana materijalom koji mutira i mijenja se vremenom. Odnos zgrade i istorijskih tragova mjesta otkriva stvarnost koja objašnjava specifičnost konteksta i povećava njegovu vrijednost.
Identitet zgrade potiče iz njene veze sa pejzažom, mada takođe proizilazi i iz simboličke praznine koja može postati referenca za mjesto. Rad na ovom prostoru, koji sintetiše ideje prirode i vještačke tvorevine, na kraju je arhitekte doveo do istraživanja novog interesovanja koje će se intenzivirati u njihovom kasnijem radu: materijalno stanje arhitekture.
„Mi stvarno ne pokušavamo da stvorimo spektakularne objekte. Tačno je da često radimo u mono-materijalima, kako bismo podvukli značaj trodimenzionalnog aspekta prostora, učinili ih jasnim i jednostavnim, radili sa svjetlošću na vrlo čist način. Javna arhitektura često mora biti reprezentativna. Ova uloga vam omogućava da organizujete mjesto, kreirate referentnu tačku, nešto što ljudi mogu identifikovati kao dio svog grada. A, takva djela često moraju biti impozantna. Ne bi trebalo da izbegavaju monumentalnost. Ne možete projektovati auditorijum kao da je to kuća.“
Projektovan od strane arhitekata sa sjedištem u Barseloni Barozzi Veiga, objekat Auditorium and Congress Center je dom pozorišta i koncerata u gradu Aguilas, na jugu Španije. Smještena na rivi, zgrada ima velike lođe koje su značajno uvučene u odnosu na fasade. Dva velika pravougaona prozora na južnoj fasadi pružaju pogled na more iz centralnog predvorja i stepenišnog prostora.
Projekat je prirodni odgovor na određeni stimulans koji nudi lokacija. Sa jedne strane, potreba da se poštuje urbano tkivo koje raste unutra, a sa druge, da se sačuva ekspresivna nijansa prirodnog pejzaža.
Novi objekat filharmonije u srcu istorijskog dijela poljskog grada Szczecin izgrađena je na mjestu starog objekta koncertne dvorane, koja je porušena tokom Drugog svjetskog rata. Philharmonic Hall of Szczecin je postao novi urbanistički reper ovog dijela grada, sa površinom od ukupno 12.734 m2, dva podzemna nivoa i 1000 mjesta u simfonijskoj dvorani, kao i 200 mjesta u manjoj sali.
Upravo iz ovog kontrasta su definisani zahtjevi projektnog zadatka, tako da objekat predstavlja koherentan odgovor na ograničenja same lokacije. Zgrada je dijalektički odraz, jednostavan, ali istovremeno snažan, između urbane umjetnosti i organske prirode. Kao rezultat toga dobijena je velika masa, oblikovana u funkciji različitih sadržaja prostora koji je okružuju. Posmatrajući fasadu prema gradu, čiste, uredne linije i površine, dok ako posmatramo dio objekta koji je okrenut prema moru, fasade preslikavaju okolni prostor i konfiguraciju koju nude pejzaž i morfologija terena, kroz velike i konkavne površine, što omogućava direktan i intenzivan odnos sa prirodnim okruženjem.
Novi objekat može ugostiti širok spektar kulturnih aktivnosti i manifestacija sa auditorijumom i izložbenim prostorima, kao i velikom površinom otvorenog auditorijuma koji se može koristiti za koncerte i javne događaje na otvorenom. Auditorijum, takođe, ima i kompletan kongresni centar opremljen za održavanje konferencija, kongresa, poslovnih funkcija, sajmova, izložbi, javnih akata i zabave.
Činjenica da Barozzi i Veiga imaju različito porijeklo - prvi je iz Italije, a drugi iz Španije - i da obojica priznaju da su autsajderi u Barseloni, karakteriše njihove arhitektonske aktivnosti i širenje ka spolja, bez ograničavanja na određenu lokaciju. Bez obzira gdje grade, oni se pozivaju na svoja prethodna djela i pronalaze neprekidnu nit između starog i novog. Za arhitektu koji mora da projektuje u drugom okruženju svaki put je od presudne važnosti da ima nit u svojoj kreativnosti, ali iz njihovih projekata, koje vam ovom prilikom predstavljamo, očigledno je da Barozzi i Veiga nijesu tipovi arhitekti koji moraju da odluče o prototipu i koji su primorani staviti ga na neko mjesto. Njihovo pažljivo promatranje i razumijevanje konteksta svjedoči o njihovoj skromnosti.
Novi objekat filharmonije u srcu istorijskog dijela poljskog grada Szczecin izgrađena je na mjestu starog objekta koncertne dvorane, koja je porušena tokom Drugog svjetskog rata. Philharmonic Hall of Szczecin je postao novi urbanistički reper ovog dijela grada, sa površinom od ukupno 12.734 m2, dva podzemna nivoa i 1000 mjesta u simfonijskoj dvorani, kao i 200 mjesta u manjoj sali. Osim toga u objektu su smješteni i multifunkcionalni prostor za izložbe i konferencije, kao i ogromni foaje koji može služiti u različite svrhe. Hol se proteže kroz 4 etaže i u njemu je smješteno centralno stepenište koje se nalazi preko puta glavnog ulaza, dok je sa desne strane kafeterija, iza koje spiralno stepenište vodi do bočnog ulaza u koncertne dvorane na prvoj etaži.
Proširenje vile Planta, u kojoj je smješten Bündner Kunstmuseum, predstavlja vještu integraciju u urbanom ansamblu. Uprkos strogim ograničenjima, početna ideja projektanata je bila da umanje spoljašnji volumen okruženja.
Glavna simfonijska dvorana može primiti čak 120 članova orkestra i 110 članova hora. Plafon dvorane je obložen panelima trougaonog oblika dimenzija 14x14 cm, zlatne boje, koji su tako postavljeni da obezbjeđuju maksimalnu akustičnost prostora.
Čitav objekat je zamišljen tako da se može transformisati u zavisnosti od tipa performansa koji će ugostiti. Pored svoje osnovne funkcije, u objektu se mogu organizovati i manji koncerti, pozorišne predstave i muzički koncerti za djecu. Takođe je, za najmlađe posjetioce, osmišljena i knjižara i zajednička prostorija gdje mogu prisustvovati različitim radionicama, dok su roditelji na koncertu.
U svojoj materijalnosti objekat je zamišljen kao lagani element sa staklenom fasadom osvijetljenom iznutra, dopuštajući uvijek različite percepcije. Skromnost eksterijera i jednostavnost kompozicije komunikacijskih prostora u kontrastu je sa ekspresivnom glavnom koncertnom dvoranom prekrivenom zlatnim listićima. Izbor naglašenih vertikalnih elemenata i bijele boje, kako na fasadi, tako u enterijeru, čine da objekat bude savremeni spomenik istorijskog dijela grada. Sa svojim jednovodnim krovovima nad pravougaonom osnovom novi objekat ostvaruje dijalog sa objektima u okruženju. Godine 2015. Barozzi i Veiga su dobili Mies van Der Rohe nagradu za arhitekturu upravo za ovaj projekat.
„Postepeno smo usavršavali naše početne crteže. Pokušavamo da ih ogolimo što je više moguće i da pronađemo sopstveni jezik. Na novijim konkursima često jednostavno radimo crno-bijelo, u cilju veće jasnoće i ekspresivnosti i da bismo istakli važnost prostora. Vrlo rano unosimo 3d prikaz u proces projektovanja, pokušavajući da zamislimo materijale, boje i svjetlost. Mi ih radimo sami. To je faza projekta u kojoj najviše uživamo, kada imamo najveću slobodu. Potrebno nam je najmanje tri mjeseca za jedan konkurs, što nam daje vremena za razmišljanje.“
U Švajcarskom gradu Chur, studio Barozzi Veiga je projektovao dogradnju vile Planta – muzeja likovne umjetnosti. Proširenje vile Planta, u kojoj je smješten Bündner Kunstmuseum, predstavlja vještu integraciju u urbanom ansamblu. Uprkos strogim ograničenjima, početna ideja projektanata je bila da umanje spoljašnji volumen okruženja.
Ovakav način organizacije prostora, gdje su izložbeni prostori smješteni ispod nivoa zemlje, omogućio je da vidljivi volumen objekta, iznad nivoa ulice, sadrži samo javne prostore i dozvoljava manju zauzetost objekta na parceli, proširivanje postojećih javnih prostora čime se dobija jedna kompaktna i jedinstvena slika koju posjetioci sagledavaju prilazeći objektu.
Proširenje objekta muzeja je zaseban objekat, povezan sa postojećom zgradom samo preko podzemnih etaža, iako su glavni napori projektanata bili usmjereni na reinterpretaciju onih koncepata koji omogućavaju da se arhitektonski dijalog uspostavi između dvije zgrade u jasnom i koherentnom odnosu koji predstavlja čitljiv kontinuitet.
„Postepeno smo usavršavali naše početne crteže. Pokušavamo da ih ogolimo što je više moguće i da pronađemo sopstveni jezik. Na novijim konkursima često jednostavno radimo crno-bijelo, u cilju veće jasnoće i ekspresivnosti i da bismo istakli važnost prostora. Vrlo rano unosimo 3d prikaz u proces projektovanja, pokušavajući da zamislimo materijale, boje i svjetlost. Mi ih radimo sami. To je faza projekta u kojoj najviše uživamo, kada imamo najveću slobodu. Potrebno nam je najmanje tri mjeseca za jedan konkurs, što nam daje vremena za razmišljanje.“
Ovaj dijalog između nove i stare građevine zasnovan je na ravnoteži koja postoji između njihovih klasičnih struktura, jasnom pozivanju na Paladijevce, koji se nalazi u vili Planta, i na njegovoj estetici. Što se tiče prostorne organizacije, obje zgrade su projektovane sa centralnim, simetričnim planom i obje koriste geometriju kao alat za koheziju.
Svaka zgrada prikazuje svoj identitet, zasnovan na zajedničkim principima (struktura i ornament), kako bi se naglasila ideja o cjelini. Envelopa novog objekta muzeja je definisana betonskim, fasadnim pločama, koje, za razliku od konteksta, daju objektu savremeni izraz.
Godine 2012. požar je uništio objekat u kom je ranije bio smješten Tanzhaus i Švajcarska tekstilna škola. Godine 2014. studio Barozzi/Veiga je pobijedio na međunarodnom konkursu za izgradnju nove zgrade i transformaciju cjelokupne obale rijeke Limmat. Građevinski radovi na novom Tanzhaus - u započeli su u septembru 2016. godine i završili se krajem maja 2019. godine.
Projekat nastoji da ponovo aktivira šetalište duž rijeke Limmat, transformišući i redefinišući trenutne stambene uslove lokacije. Na ovaj način zgrada je definisana kao jednostavan i slojevit volumen prostora integrisanog u padinu koji je jedva primjetan spolja. Ravni krov objekta omogućava stvaranje novog javnog prostora koji povezuje postojeće pješačke rute na različitim nivoima. Transformacija Barozzi Veiga osjetljivo se bavila navedenim građevinskim ansamblom. Preciznim postavljanjem nove zgrade u svoje okruženje, projekat vješto kombinuje staro i novo. Zgrada rješava odnos sa okolinom definisanjem glavne fasade. Ponavljanjem jedinstvenog elementa koji omogućava da se zgrada integriše u urbano okruženje Limmat - a, trougaonih otvora karakterišu se glavni unutrašnji prostori objekta. Takođe, ovi fasadni elementi singularišu vizuelni uticaj kroz vegetaciju duž obale rijeke, čime se stvara prepoznatljivi identitet. Program je jasno organizovan na dva nivoa, odvajajući privatne namjene na gornjem nivou od javnih prostora na donjem. Ova podjela dozvoljava, prvo, različite pristupe, čime se aktivira cirkulaciju oko zgrade, i drugo, rad sa različitim razmjerama na dva nivoa, ojačavajući javnu prirodu zgrade na nivou u direktnom kontaktu sa Limmat - om. Na donjem nivou, glavne komunikacije su organizovane cijelom dužinom fasade i omogućavaju pristup svim prostorijama i glavnoj multifunkcionalnoj sali. Ovaj prostor koji se proteže na dvije etaže, sa strane je obasjan dnevnom svjetlošću. Na gornjem nivou objekta su smještene kancelarije i pomoćne prostorije. Projekat Barozzi Veiga za novi, kulturni objekat za grad Zurich, odražava važnost Tanzhaus - a kao jednog od najvažnijih centara za savremeni ples u Švajcarskoj.
Novim master planom gradskog jezgra Lausanne je predviđena izgradnja tri glavna gradska muzeja – muzeja likovnih umjetnosti, muzeja savremenog dizajna i primjenjene umjetnosti i muzeja fotografije. Musee Cantonal des Beaux-arts (muzej likovnih umjetnosti) je smješten na južnom dijelu zahvata master plana, gdje se kao izduženi monolitni kubus uzdiže paralelno sa trasom željezničke pruge.
Kao odgovor na nekadašnju industrijsku zonu Barozzi Veiga su novi objekat osmislili kao pragmatičnu formu sa rigoroznom geometrijom i čvrstim, oštrim linijama. Zbog izgradnje novog kompleksa dio postojeće željezničke hale je morao biti srušen, međutim očuvanjem fragmenata postignuto je i očuvanje sjećanja na srušeni kontekst.
Objekat je relativno hermetičan, kako bi se sačuvale i zaštitile muzejske kolekcije, zato je fasada pažljivo projektovana kao zatvorena, introvertna ka trasi željezničke pruge, dok je sa sjeverne strane otvorenija, propusnija.
Muzej je organizovan na tri sprata povezana neprekidnom prazninom foajea koji omogućava cirkulaciju. U prizemlju se nalaze sve društvene funkcije programa: foaje, knjižara, restoran, auditorijum i privremena galerija savremene umjetnosti. Fasada je na tom nivou veoma porozna i otvorena, kako bi ove unutrašnje funkcije bile u kontinuitetu sa spoljnim javnim prostorom. Na višim nivoima, sa obje strane foajea, organizovani su izložbeni prostori.
Upad svjetlosti na sjevernoj fasadi svodi se na duboke vertikalne procjepe/žaluzine, između kojih su postavljeni veći otvori. Žaluzine su projektovane tako da sprječavaju direktnu sunčevu svjetlost da ikada uđe u zone koje ne bi trebalo da budu osvjetljene. Osim toga ovi vertikalni elementi ublažavaju monolitnost objekta, dok noću služe kao usmjerivači svjetlosti koja dolazi iz muzeja, pretvarajući fasadu u dio okolnog prilaznog platoa.
Materijalizacija objekta evocira industrijsku sliku lokacije i kubusu omogućava „živu“ teksturu. Osnovna ideja arhitektonskog dua Barozzi Veiga je bila ta komunikacija između objekata muzeja i javnog prostora. Taj dijalog je uspostavljen integrisanjem fragmenata bivših objekata, postojećih pružnih trasa, kao i materijalizacijom novog objekta.
priredila: Tamara Novaković
